Ji bo xalê min Ewdilferît!...

Ev nivîseke şexsî ye… bi hestiyarî hatiye nivîsîn…

Jiyan derbas dibe bi lez. Diherike wek çemekî xurt.. Ew qasî bi lez e ku mirov tê nagihije ku diherike, dibêje qey di cihê xwe de sekinî ye, nemaze di vê dema me yî ku her tişt bi lezê ve girêdayî de. Jiyana mirov di vê herikandinê de kêlîkeke piçûk e, bi gotina bavê min heta însan çavê xwe miç û bel dike dibîne ku heyat jî qediyaye. Û di nav vê lêzê de, di nav keft û lefta jiyanê de mirov ne bi xwe û ne jî bi vê herikandina wext dihise. Kengî yekî/e nezîk bêwext bar kir, wê demê mirov bi xwe jî û bi wextê derbasbûyî jî dihise. Wê demê dikeve nav fikaran, li paşeroja xwe, li wextê derbasbûyî dinere. Hemû bîranînên têkildar li ber çavê mirov derbas dibin yek bi yek. Ev bîranîn in ku wext û mirov careke din pêşî mirov dike.

Xalê min jî bêwext bar kir ji nav me, bêdeng, hema wilo! Erê rast e, her çûyîn bêwext e ji bo kesên derdorê, her çûyîn diêşene mirov, rast e. Lê mirov diêşe, ew jî rast e! Serê sibehê li dûr min bihîst çûyîna wî, wek perengekî kete nav sînga min. Ew demên ku wî di jiyana min de cih girtibû yek bi yek di ber çavên min re derbas bûn.

Zaroktiya min li Gund derbas bû, di nav xalanên min de- ya rastî ji xeynî du xalên min ên din li bajêr bûn- li cem kalik û pîrka xwe tevî xal û xaltîkên xwe. Loma bandoreke wan li ser jiyana min, mezinbûn û gihiştina min heye, û di jiyana min de cihê wan jî cuda ye! Û loma dilê min jî gelekî diêşe bi van çûyinên bêwext…

Heta ez li Gund bûm, ji bo min yek ji xalên min ên li bajêr bû. Piştî ku ez hatim Nisêbînê û min li wir dest bi mektebê kir, êdî bû xalê min ê mala wî li Çukobirlikê. Ew Çukobirlik a ku derdora wê bi dîwarên mezin pêçayî. Li gorî têgihiştina zarokatiya me ya wê demê Çukorbirlik gelekî “dûr” bû… Cihekî “cuda” bû! Loma jî ji bo hevsalê me yên wê demê şanaziyek mezin bû ku em diçûn wir her heftî bi gogê dilîstin û herweha wek îmtiyazekê bû. Mala Xalê me li Çukorbirlik bû, ji ber ku! Memûr bû, ku dîsa li gorî nêrîna me ya wê demê tiştekî gelekî mezin bû!. Jiyana wê derê ji bo me tiştekî balkêş bû! Loma her ku em diçûn di deriye banî re û me digot “em ê herin mala xalê xwe”, mezinahiyek jî bi me re çêdibû!

Xaniyê 3 ode û salon, xwedî mitbex û tiwaleta di hundirê malê de ji bo min/me tiştekî ecêb bû. Odeya mêvanan bi koltix jî wilo tevî televizyona ku tê de… Şevbêrk hebûn wê demê ku carina ez bi bavê xwe yan jî bi diya xwe re diçûm û em li wê odê rudiniştin. Cara pêşî min li wir dît ew mekîneya ku hundirû dikir weke bûzê!

Her çiqasî “dûr” be jî, Xalê min ne “dûr”î me bû! Hê di bîra min de ye ku her destpêka mektebe digot bere bê ji bo defter û kîtêbên mektebê ji bo min bikire. Ez diçûm Çukorbirlik û min digot “ez hatime cem xalê xwe Ewdilferit” û bi hesanî diketim hûndir. Ew kesên li wir wek mi’alimê mektebê bûn. Ne wek me û yên derdora me bûn, bi pantor û qerewat bûn, pîrek bi etek û qundire! Xalê min jî di nav wan de bû û digot were cem min!

Sal tê re derbas bûn. Nizanim bê çime û çawa bar kirin çûn Batmanê, bajarê petrolê. Tam nayê bîra min, lê bawerim tiştekî bi kar girêdayî bû. Divê biçuya… Batman ji zû de ye li çep dikeve. Çûn û hatin ne hesanî ye.. Dûr e û her bidûrveçûyîn dûrketinekê jî bi xwe re tînê… Piştî barkirina wan ew kêfxweşiya me ya Çukobirlik jî nema bû êdî… Em jî mezin dibûn hin bi hin… Ew şevbêrk neman... çûn û hatin kêm bû..

Sal derbas bûn di sere… Li Enqere bûm, vê carê ew hatibûn cem min… Wextekî dirêj me tevde derbas kir, bêhtir me hev nas kir… Bêhtir me ji hev hez kir… Têkilyeke din çêbû di navbera me de… Hem di xebata masterê de û hem jî di doktorayê de gelek bû alîkar ji min re…

Piştî kalkê min ji nav me bar kir êdî ew mabû mezinê “mal”ê! Lê ne “mal” mala berê bû, ne mezinatî wek berê dibû! Dîsa jî li gotina wî dimeyzandin gelek caran…

Min di destpêkê de got ku ji lêz û bez û keft û lefta jiyanê em gelek caran ne bi xwe, ne jî bi derbasbûna jiyanê dihisin… Em mezin dibin û her em mezin dibin ewqasî jî em bi dûr dikevin… Kengî yek ji mezinên me ji nav me bar dike em wê çaxê bi xwe, bi wext û vê dûrbûnê dihisin… Çûyîna Xalê min jî hissiyateke wisa bi min re çêkir...

Cara dawî meha Temmuzê bû ku ez lê geriyam, berî werim Almanyayê, min xwest herim cem, hem wî bibinim û hem jî bîranînên wî û Dilgêş jê guhdar bikim. Meseleya Koronayê rê neda em hev bibînin û me got “naxwe careke din”… Careke din….

Gava xalê min ê din vê sibehê got “mixabin em diçin Gund..” min fam kir ku ev ne yek wek wan çûyinên zemanê berê ye…. Min tenê got "temam".... Ez li van tiştan difikirim ji sibehî ve, hêstir di çavên min de, di qirka min de disekinin gotinên min, li xwe divegerînim… 

Wextên derbas bûyî… Wextê bi lez diherike...

Em belkî ne di wê ferqê de ne, lê her yekî mezinê me diçê, bi xwe re gelek tiştên din jî dibê… Ew tiştên ku me nêzîkî hev dikin, bîranîn… girêdan… paşeroj… bi hezaran tiştên din niha di serê min de....

Di nav van fikar û hestiran de, tenê wêneyek di serê min de aliqî xuya dike… Rûyê te yî bi ken... 

Oxir be Xalo!...

Hildesheim-Almanya

Music of the Coronavirus*

We have been going through extraordinary times in the last months. A tiny little virus has locked almost all the people around world in their houses, affected all our everyday habits, the social and economic life of the whole world, and probably the politics as well. After almost half a year it seems a little bit under the control, and many countries are trying to ease the very strict restrictions, normalising the life again, but the threat is still there and experts are already talking about the second wave. On the other hand it seems that somehow we got used to live with this crisis.

During this global outbreak we all have faced ourselves and the institutions that we have built as well. For example, it has shown us how fragile the "unions" are that we have founded, or maybe the “real” foundations that they were built on. The actions (or "non-action" at all) of "European Union"; the very modern countries stealing the protective masks from each other; or confiscating each other's medical supplies. Probably the world will not be the same as before if the outbreak continues for some more of months. But the aim of this article is not making assessments about politics, though.

This - propably the first in the world history as such - global outbreak has affected/is still affecting all our everyday habits, cultural and social activities and changing them, too. One of those affected has been/is also music and musical activities. Because of the precautions and restriction to go out many cultural events, and also concerts, had to be cancelled which put musicians economically in hard situations. The cancelling of weddings, concerts and festivals in which music has a central role, are also opportunities for musicians to continue their musical and economical life. Though the concern of some people was not only economical, but to sing their song freely. Helin Bölek and Ibrahim Gökçek, members of Turkish protest music band Grup Yorum lost their lives in a hunger strike to protest banning on their music/musical style in those Corona days. Bölek was in the 288th, and Gökçek was in the 323rd days of strike when they lost their lives.[1]

However, music is coming from social and cultural life, affected by what is going on around, and is a way of expressing the feelings, emotions, ideas of individuals as musicians or also community. Though the concerts and festival were cancelled, some lost their lives for the sake of their music, music did not stop as well as musical activities.

During Corona days many songs were composed and sung related to either coronavirus itself or the situation we were/are in. There are some researches such as the Global Corona Playslist at the University of Arizona and articles and news about corona and music.[2] The most interesting one to me was the one about setting the structure of the virus to music, which made me think about the AI (Artificial Intelligent) and making music, and also music of the future.[3] The Project is led by Markus J. Buehler who is not a musician but a material scientist and engineer at the MIT.[4] They used a sonification technique in which they assigned each amino acid a unique note in musical scale and converted the entire protein into a musical score, which can be called “music of Coronavirus”. The research team choose the instruments and the main one is Japanese koto. It is music coming from the movements of the molecular elements of the virus, taking 1 hour 43 minutes 48 seconds, like a senfonical concert.  It is amazing, and I would say it is very calming in contrast to the danger of the coronavirus itself. (Here to listen: https://soundcloud.com/user-275864738/viral-counterpoint-of-the-coronavirus-spike-protein-2019-ncov).

The question here is; even though the notes were given by the researchers, is the composer also a “human being” or AI (Artificial Intelligence)? At the final stage, the product can be considered being from the “human being”, but what is next? Will making music need a human itself anymore? Or are we going to listen to more music made by AI?

It seems that the coronavirus has already changed our everday life, it probably will change our perception towards music, too.

* This article was first written in April and before finishing, my computer had broken with all my data inside it; and because of the restrictions due to Coronovirus I couldn't get it repaired until the end of May. Then, I wrote again and made some small changes...

---

[1] https://bianet.org/english/human-rights/223949-grup-yorum-band-member-ibrahim-gokcek-loses-his-life (25.05.2020).

[2] For some of them see. -  https://docs.google.com/document/d/1o8Vd4T4dkjged2tX19sdDIEsBbuAnYVpbcLY6ncAnbQ/edit

- https://www.theguardian.com/music/2020/apr/06/stayin-alive-how-music-fought-pandemics-2700-years-coronavirus

- https://necatkeskin.blogspot.com/2020/03/music-and-corana-or-music-in-the-corona.html

[3] https://www.sciencemag.org/news/2020/04/scientists-have-turned-structure-coronavirus-music

[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Markus_J._Buehler

Music and Corana or Music in the the Corona Days!

We are all having hard times nowadays because of the global outbreak of CoronaVirus which started at the end of 2019 in China and spread all around the world in a very short time. The number of cases and deaths as well is rising every minute; authorities urged people to stay at home; countries impose nationwide curfew one after another. It is a kind of surreality, and we feel like being the middle of a dystopic movie; we are living actually in a dystopic movie that we were used to watching on TV. Our way of life has been changed; had to be changed! Because, we can not go out, meet our friends to have a cup of coffee or tea; we even can not visit our own families. I am one of those who is away from his children, wife and I am sure there are many other cases like me.

The crisis we faced and being stuck at home as a result of this crisis has an effect on our psychology, too. Except trying to keep ourselves, our families, relatives, and friends safe by warning them to stay at home, we try to find some ways to escape from this surrealistic situation. Of course, some people are watching movies – mostly sci-fi, and mostly about outbreaks, I would say –, some people find some other ways to get along. Writing is another way, at least for me, even though it took over one week to concentrate on it. And now that we are here, I am going to try writing about musical activities on Corona Virus / or related to the outbreak, there are also funny examples.

It seems that another way we, as human beings, have found to get over this situation is music. As Özge Ç. Denizci who writes about music says "music will safe us from this crisis".[1] I do not know if music is going to save us from this crisis, but something is very clear – whatever happens, music will help people.

In one sense, music can also be seen as a human activity to express one's own feelings and thoughts with a certain rhythm and melody, accompanied by an instrument, or without an instrument. In some cases the music is made to deliver a message; in some cases, this is an activity for "popularity"; or to entertain the others, to motivate, to show solidarity with one another, and just to express one's feelings. Whatever happens or has happened in the course of history, some people have expressed their feelings about it with a certain melody and rhythm. They have made songs about it, either to entertain the others or just to express their emotions. It is a kind of social reaction to what happens in the surrounding, the same just like in these Corona days!

It is very clear that everything has been affected by this outbreak, so does music and musical activities. Like many other activities, musicians had to cancel their concerts but did not stop their musical activities. Some started giving online concerts. Some directly/indirectly made music about the Corona Outbreak. Let's look at some examples of those reactions from the country I live in and also from the world in different languages. Some of them are just produced for fun, to entertain people; some are produced as a popular culture material, and some for solidarity, some for raising awareness, but all are kind of expressing emotions.

First of all, I have to say that there (was) is a band named CORONA; an Italian Eurodance band. The leading singer is, Olga de Souza from Brazil. Their "Rhythm of the Night" is very popular on youtube. For a live performance, see: https://www.youtube.com/watch?v=AvwX81COn6Y

And for the information about the band, see: http://www.coronadance.it/

It is also a coincidence that music, a Coronavirus outbreak, and Italy come with each other. People started to think more music when Italian started giving live concerts on their balconies to motivate each other and show solidarity with each other in the middle of the crisis when they were locked in. Here is one of the scenes from those concerts: https://www.youtube.com/watch?v=Q734VN0N7hw

(Coronavirus: quarantined Italians sing from balconies to lift spirits). And another one: https://www.youtube.com/watch?v=x_rLw6SCSmE

They actually spread the idea of making music at home, on the balconies and sharing it with people, which probably shows that "we still have spirit", "we are still alive".

Then similar scenes started to be seen in other countries, one of which is the German city Bamberg, in which people on their balconies/rooftops are singing the Italian revolutionary song 'Bella Ciao' in solidarity with Italy whose death toll rises every day. It can also be considered as an apology for that "European Union" (if there is any, anymore!) that has done nothing to help one of the members of the Union!

The examples are not only from Europe. There are also musicians from different parts of the world singing about Coronavirus. For example, from Turkey, the country I am living, both in Kurdish and Turkish (and even English!).

In Turkey, even before the outbreak cases had been seen, Aydın, a local singer Aydın from Hakkari province, a South-eastern city, composed a song and shot a video-clip to warn people about coronavirus: Öpme! (Don't Kiss!). I remember telling my friends that this song and video-clip should be published as a public service announcement ;-) to make people aware of the disease: Here is the link to watch: https://www.youtube.com/watch?v=DJ6k1qBSUvU

Soon other musicians started doing the same, singing "corona" songs such as Kurdish wedding musician: Korona: Nexweşiya Çîn û Japona (Corona. The disease of Chinese and Japanese)! which has unintended racist words in it. See: https://www.youtube.com/watch?v=Ls3ahhIYWEg

Many similar songs can be found on youtube both in Kurdish and Turkish, probably in other languages, too. A funny one in Kurdish: Korona vîrus derketiye, ziravê me qetiya ye! (Corona Virus has come up, we all are scared!). Here is the link: https://www.youtube.com/watch?v=GwPoq4LfK2o

It is even adapted to a dance which makes it funnier: https://www.youtube.com/watch?v=1FSaxsjMkgY

Beside those funny examples, there are more "serious" ones. Chinese musicians composed an "Anthem" for this outbreak, performed by pop stars such as Jackie Chan, Wang Leehom, Xiao Zhan, and Tong Liya. The emotive video-clip of Believe Love Will Triumph, which has also English subtitles and was published by state media Global Times consists of pictures of Chinese coronavirus patients, ending with We gather to power the people of China: https://www.youtube.com/watch?v=Wmrp9BTLOJ0

As I said above, the outbreak has an effect on everything, our everyday life, our habits, and our formal education system. In many countries, online lectures are being imposed. It seems that some are not prepared for this kind of lecturing. A Professor of History and Political Science Department at the Missouri University of Science and Technology Dr. Michael Bruening complains about this new situation by singing a song with his guitar adapted from Gloria Gaynor's I will Survive. The video was uploaded on March, 16, and since then got 2,31 B subscriptions and over 2000 comments showing that Dr. Bruening has already articulated many people's feelings: https://www.youtube.com/watch?v=CCe5PaeAeew

There are also other kinds of music videos uploaded on youtube in one or another way related to the outbreak of the Coronavirus. Stay safe from coronavirus by Persian music is one of them: https://www.youtube.com/watch?v=AsB0FCuHOSc

Another one is Funky house music against the coronavirus: https://www.youtube.com/watch?v=fjtxadAdMco

The last one is once again from Kurdish musicians. Probably, it is for the first time in the last 30 years that Kurds voluntarily did not celebrate the Newroz festival outside in the streets because of the outbreak. But it did not keep them away from celebrating it, either. Some listed all the songs related to Newroz and put them to their iTunes, Spotify, youtube, twitter, Facebook pages and shared them with their followers to listen together. But some like the ones in the video played and sung in a teleconference system, published on MA Music Facebook account with a title of Di Rojên Corona da Newroz (Newroz in the Corona Days), 21 March 2020 (https://www.facebook.com/1307329805996537/videos/154369865763450/?type=1).

Music has been / and still is an important part of our human activities. No matter what happens we will not abandon music, and probably music will not abandon us either. It also can be said that even though at the beginning we all felt depressed, and did not know what to do, the more we are getting used to staying at home, the more we tried to be more productive. And it seems that music is somehow the biggest helper for us to stay "alive", to be more productive.

Stay safe with music!

---

[1] https://www.gazeteduvar.com.tr/kultur-sanat/2020/03/22/karantina-gunleri-bizi-bu-krizden-muzik-kurtaracak/

TTB'nin sorularının işaret ettiği tehlike üzerine!

Küresel bir salgının ortasındayız, bir yandan devletlerin uygulamaya koydukları tedbirler, diğer yandan konu ile ilgili STK'ların eleştirileri, uyarıları ve önerileri.

Türkiye'de de sürecin başından beri mütemadiyen ilgili yönetsel organlara öneri ve uyarılarını dile getiren STK'Lar ve özellikle Türk Tabibler Birliği ve Sağlık Emekçileri Sendikası, malum muhalif kimliklerinden dolayı pek kaale alınmadılar/ hala alınmıyorlar! Hem iktidara hem de vatandaşlara yönelik bu öneri ve uyarılar Tabibler Birliğinin sitesinde mevcut, isteyen oradan tekrar bakabilir. Son olarak da yine Sağlık Bakanlığına uyarı ve öneri niteliğinde 19 soru içeren bir yazı gönderilmiş. (http://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/haber_goster.php?Guid=7d7942da-6c48-11ea-a219-c213173be5c8)

Bu yazıda iki temel şey göze çarpıyor, o da "şeffaflık" ve sürecin üstesinden "birlikte çalışma" ile gelinebileceği vurgusu.

Eski bir sağlık emekçisiyim, yıllarca sağlık hizmetlerinde çalıştım akademiye geçmeden evvel. Sağlık sektöründe hala bir çok yakınım, arkadaşım, dostum bulunmakta. Bir çok gözlemim oldu bu süreçte, hem Türkiye hem de dünyanın çeşitli ülkelerindeki sağlık hizmetlerine dair bilgi edinmeye çalıştım. Son iki yılın önemli bir bölümünü Almanya'da geçirdim ve bu süre içinde -çocukların rahatsızlıklarından dolayı- Almanya'nın sağlık sistemine dair de bazı gözlemlerim oldu, bazı fikirler oluştu, karşılaştırma yapma şansım oldu.

Bütün teknik altyapı, eğitim, insan kaynağı, yönetsel yetersizliklerine ve bütün 3. sayfa sağlık haberlerine, hastanelerdeki kuyruklara, bu kuyruklarda yaşanılan hır-gürlere rağmen özellikle de hastaya yönelik yaklaşımlarında Türkiye'deki sağlık emekçilerinin -sağlık sisteminin demiyorum- Avrupa'nın- en azından Almanya'nın- bir adım önünde olduklarını ifade edebilirim. Herşeyin yazılı ve kitabi olduğu ve bu nedenle de çok fazla mekanik ve soğuk ilişkilere karşın, Türkiye'de yazılı olmayan geleneksellikle içiçe geçmiş sıcak hasta-hekim/sağlık personeli ilişkisi. Hastaya dokunmaktan korkmayan, onunla konuşan, teyzem, amcam, kardeşim, dostum diyebilen- bazen de kavga edebilen- bir ilişkiden bahsediyorum. Tabiki buranın kültürel damarlarından kaynaklanıyor bütün bunlar ve yine bu kültürel ortamın bir sonucu olarak da bazen sokaktaki insan kadar umursamaz olabiliyorlar maalesef.

Ve bu sıcak ve olumlu ilişki tarzıdır ki bu salgın günlerinde özellikle sağlık çalışanlarını daha fazla risk grubuna katan! Onları daha da riske atan ise devletin ve Sağlık Bakanlığının meslek örgütlerinin uyarı ve önerilerini dikkate almayan tavır ve uygulamaları! Tabibler Birliği ve diğer meslek kuruluşları ve STK'lar ise öneri ve uyarılarını yapmaya devam ediyorlar.

TTB'nin ilgili yazısındaki tüm sorular kuşkusuz önemli ama iki tanesi çok çok önemli ki satır aralarında önemli uyarıları da barındırıyorlar. Birincisi, Tanısı doğrulanmış olguların ikamet ettikleri il ve ilçelere göre, yaş ve cinsiyete göre dağılımları'na ilişkin ilk soru; Başından beri sürekli bir şekilde, toplumun bir çok kesiminden kişilerin, meslek odaları ve STK'ların talep ettiği şeffaflıkla ilgili bir soru. Yazıda da ifade edildiği gibi; Toplumun; pandeminin ülkemizdeki yaygınlığı, bölgesel dağılımı, hasta ve ölüm sayıları hakkında yeterince bilgilendirilmemesi, meydanı paniğe sevkeden yanlış ve yanıltıcı haberlere bırakmaktadır.

Aslında Sağlık Bakanlığı, toplumda panik oluşmasın diye detaylı bilgi vermekten kaçınırken; bu yaklaşımın bizzat paniğe yol açabilecek haber ve söylentilere neden olduğunun farkında değil gibi görünmekte, yaplan tüm uyarıları tabiri caizse görmezden gelmektedir. Dolayısıyla da olarak toplum ve tek tek bireyler olarak bizler, sosyal medyadan yayılan haber, video ve söylentilere itibar etmekte ve onların etkisinde kalarak daha fazla panik oluşturmaktayız.

Tabibler Birliğinin yazısıdaki sorular içerisinde yer alan bir diğer soru da şu şekilde sorulmuş: Tanısı doğrulanmış kaç sağlık çalışanı bulunmaktadır? Bunların meslek (hekim, hemşire, sağlık teknisyeni vb), kurum (ASM, 2. basamak hastane, 3. Basamak hastame) ve il dağılımı nedir?

Tabibler birliğinin sahadan sürekli veri akışına sahip önemli bir meslek örgütü olduğu gerçeği dikkate alındığında ve sorunun soruluş şekline dikkat edildiğinde (bulunmakta mıdır? değil kaç sağlık personeli bulunmaktadır?) bazı sağlık personelinin halihazırda de bu hastalığı kapmış olduğu gibi bir sonuç ortaya çıkmaktadır. İşte bu soru ile birlikte, bunların sayılarını, yerlerini, karantinaya alınıp alınmadıklarını, çevrelerinin ve muhtemel temas hareketlerinin kontrol edilip edilmediğinin de cevabı istenilmektedir. Her bir sağlık çalışanın bir ailesi, anne babası, kardeşleri, çocukları ve arkadaşları var, iş arkadaşları var, her gün temas halinde oldukları hastalar var. Dolayısıyla en başta onların korunması, korunmaları için yeterli imkanların seferber edilmesi ve varsa tanı konularınların karantinaya alınıp, çevrelerinin de takip altına alınmaları gerekir. Balkonlardan alkışlar güzel ama ne onları ne de toplumu koruyamaz bu alkışlar!

Bu süreçte, tüm devletlerin kâr etme üzerine kurulu ve işletme mantığı ile ele alınan sağlık sistemlerinin böylesi bir salgına hazır olmadıkları görüldü; esas meselenin insan değil de "sistem", "maliyet", ve sistemin olası bir aşırı yüklenmenin altından kalkamayabileceği endişesi olduğu da...

Dolayısıyla, ortaya çıkabilecek diğer tüm sosyal problemlerin yanında, sadece "sistem", "maliyet" gibi endişelerle hareket edilse bile, şeffaf olmanın, birlikte hareket etmenin ve en önemlisi, bu salgınla yüzyüze mücadele eden/edecek olan sağlık personelinin korunmasının bu yükün altından kalkmaya yardım edecek en önemli adım olduğunun geç olmadan farkına varılması gerekir.  

Necat Keskin,

Diyarbakır

Not: Yazıda kullanılan görsel şuradan alınmıştır: https://www.saglikpersonelihaber.net/sendika/turk-tabipler-birligi-saglik-calisanlarini-korumadan-toplum-h6385.html