Germahiya Rojhilata Navîn û Yekîtiya Kurdan*

Rojhilata Navîn di nav guhertinekê de ye. Ev guhertin di her warî de tê dîtin wek civakî, aborî û politîk. Ji xwe mirov vana nikare ji hevudu cuda jî bike, nemaze li ser axa Rojhilata Navîn. Her tişt bi hevudu re girêdayîye. Wek mînak şer tu carî ji aborî û berjewendiyên aborî nikare bê cuda kirin. Herweha guhertinên di civakê de jî bêyî şer, bêyî berjewendiyên aborî û polîtik nikare bê fam kirin li ser vê axê.

Rojhilata Navîn di nav guhertinêkê berfireh de ye. Ev guhertin ne karê rojekê ye bêguman. Ji şerê navbera Iraq û Îranê bigire hetanî şerê di navbera Filistin û İsrail. Ji ‘bihara’ Ereba ku li Tunusê destpêkir bigire hetanî şerê  navxweyî ku li Surî ew sê salin dewam dike. Lê ev hemu ‘pirsgirêk’ û hewldan û şer û guhertin ne bi va buyerên ‘dawî’ ve girêdayî ye. Ev bi politikayên hêzên desthilatdar ên ‘rojava’ ve ku ev sed sale tê meşandin ve girêdayî ye. Ji ber vê yekê ew guhertinên ku Rojhilata Nnavîn dijiyê mirov dive ji va ‘desthilatdar’a cudatir ne fikire. Îro ev ‘hêz’ dîsa wek doh dixwazin li gor xwe heremê dîzayn bikin.

Lê, îro tiştekî girîng ku rengekî cuda dide va guhertinan heye. Ew jî şer, berxwedan û li mafêxwegerîna Kurda ye ku ev zêdeyî sed salî li ser xebat û têkoşîn tê meşandin. Ev xebat û têkoşîn îro gehiştiye astekê ku ne dewletê ku kurd di nav wan de dijîn û ne dewletê ‘desthilatdar’ ku dixwazin rojhilat dîzayn bikin paştguh bikin. Îro kurd bi xebatên xweyî sed salî di nav agirê Rojhilata Navîn de bune mîna serabêk ne tenê ji xwe re lê belê ji hemu gelê dora xwe re jî. Lê berî her tiştî xebat û tevgera sed salî îro bi guhertinên li heremê rêyekê ji bo kurda divekê. Ev jî bêguman ne di rojekê de pêk hat.

Damezrandina hikûmeta federal li Kurdistana Iraqê bu bingehek û qezencek mezin ji bo kurdan tev de. Paşê şer, xebat û tekoşîna kurdên bakur hem ji bo ‘netewebun’ û hem jî ji bo  çareserkîrina pirsgirêka kurd li heremê tev de ji bo kurdan bu gaveke mezin a din. Van gava bi xwe re  têkoşîna kurdan jî xurttir kir. Lê di va hemu pevajoya da pirsgirêkek hebu ku kurd çi dikirin nikarîbun çareser bikin. Ev jî yekîtî û diyaloga kurdan bixwe bi xwe re bu. Ji bo welatek ku ev sed sal hatiye parçe kirin û gelê tê de ji hevudu hatiye veqetandin ev tişt gelekî normal jî dixuya.

‘Bihara ereban’ û şerê Surî yê navxweyî  ev ‘normalbûn’ ji bo kurdan ji holê rakir. Kurdên Surî ku di nav şerê navxweyî de cîh negirtin ne tenê ji ‘xwe’ re lê ji kurdan tev de re ‘tişt’ekî gelekî girîng bi dest xistin; Bingeha yekîtîya kurdan! Hê jî em nikarin bibêjin ‘yekîtîya kurdan’, lê bi kêfxweşî em dikarin bibêjin ku bi berxwedana rojava, kurd îro bingeha yekîtiya xwe didamezrênin. Lê, divê pevajoya li Tirkiyê an jî Bakurê Burdistan a ku bi destê birêz Abdullah Ocalan di navbera PKK û Tirkiyê de destpêkirîye û hê jî didome û rola Herêma Kurdistan û serokê wê birêz Mesûd Barzanî newê ji bîrkirin.

Di nav van hewldanan de 22-ê Tirmehê tiştekî dirokî çêbu. Ji çar parçên Kurdistanê 39 sazî, partî, komele û sazîyên sivil ji bo amadekirina kongreya netewî li Selahedin bi mazuvaniya Serokê Herema Kurdistanê Birêz Mesud Barzanî li hev civîyan. Ev roj, roja 22-ê Tirmehê di dîroka kurdan de wê cîyekî geleki girîng bigire. Civîna partî, sazî, û komeleyên ku heta iîro nedihatin ba hev, ji dur ve minaqeşe dikirin, ji bo yekîtiya kurdan wênekî dîrokî bi dinyayê re parvekirin. Ev civîn, ji bilî encamê ku di dawiya civînê de hatin daxuyandin bi serê xwe tiştekî pîroz û dîrokî ye.

Di vê civîna amadekariyê de hat nişankirin ku îro her çiqas kurd li ser welatekî parçe buyî dijîn û ji hevudu hatibin durxistin jî, bi komele û sazîyên xwe û sazîbuna xwe, ew dikarin werin ba hev, bi hevudu re diyaloge bikarbînin û di vê pêvajoya ku Rojhilta Navîn tê de derbas dibe dikarin wek yek ‘netewe’ seknekê bidin xuyakirin û politîkaya ‘netewî’ bikar bînin. Wexta ku mirov li reaksyonên kesên ku ne dostê kurdan e dinêre, girîngiya vê civînê baştir dibîne.

Dîsa bi vê civînê hat xuyakirin ku, her çiqas tirk û ereb û fars, kurd û serokên wan qebul nekin, û wan wek ‘terorîst’, wek ‘serokê eşîran’ bibînin jî, kurd xwedî serok û serokatiya xwe ne. Mam Celal Talabanî, Kak Mesud Barzanî û Birêz Abdullah Ocalan li çar parçên Kurdistanê sê serokên kurdane û çiqasî bi seknên xweyî politîk û ideoljîk ji hevudu dur bin jî ji bo yekîtiya kurdan dikarin werin ba hev. Ya ku rastiya rojê û dinyayê wek wezîfe dide ber wa jî ji xwe ew e, ya ku dilê ne-dostan nerehet dike jî ew e.

Gerek di destpêkê de peyamên Birêz Mesud Barzanî û Birêz Abdullah Ocalan û gerek jî guftugoyên ku di civînê de hatine kirin (agahiyên ji medyayê) dide xuyakirin ku kurd îro di rêyek rast dene.

Biryara ku ‘kongreya netewî’ di hundirê mehekê de bê li dar xistin yek ji encamên pir girîng ê civînê ye. Yan duduyan jî ew e ku divê her partî, û sazî, û komele ne li ser berjewendiyên xweyî sîyasî lê li ser maf û berjewendiyên kurd û kurdistanî bisekinin û berjwendiyên xwe dernexin pêşiya berjewendiyên gelê kurd û Kurdistanê.

Wek ku di serî de hat gotin, îro Rojhilata Navîn di pêvajoyek germ û gelekî nerm re derbas dibe. Eger kurd yekîtiya xwe karibin bi kar bînin wê ji vê pêvajoyê bi serkeftî derkevin û wê ‘çarenus’a gelê kurd ku ev zêdeyî sed salî ye têdeye bikaribin biguherin. Gerek ev civîn, gerek biryara kongreya netewî ku di hundirê mehekê de bê li dar xistin û gerek jî avakirina komîteya amadekar ji bo kongreya netewî nîşan dide ku kurd vê carê di rêyek rast dene. Hevîya me kurdan tev de ew e ku vê hewldanê bi ‘yekîtî’yek netewî taç bikin. Dest xweş ji hemu kesên ku di nav vê hewldanê de cîh digirin û wê bigirin.

Diyarbekir

25.07.2013

*http://kur.bas-news.net/ArticleDetail.aspx?articleid=4646

Çalakiyên Parka Gezî û çend encam*

Çalakîyên ku di dawiya meha Gûlanê de li meydana Taksim (İstanbul) ji bo darên parkê neyên birîn û ew cîh nebe ‘mall’ destpêkiribu piştî midaxaleye tund a polisan, bi navê ‘Çalakiyên Parka Gezî’ li bajarên mezin ê Tirkiyê belav bun. Piştî mehekê ev çalakî û tesîra wa ne wek rojên pêşi be jî bi şiklekî berdewam dike. Ji çend alîyan ve encamên van çalakiyan û girêdanên wan bi ‘pevajo’ya ku kurd têde ne ango mizakereyên di navbera PKK û AKP’ê li ser ‘pirsa’ kurd hene.

Berî her tiştî dive mirov bibeje ku ev çalakî di dîroka Tirkîyê ya piştî derbeya leşkerî di 12 îlonê, 1980’yî de cîyekî girîng û taybet digire. Di vê navberê da, yani zêdeyî 30 salî li Tirkiyê nifşeke ku ji siyasetê dûr, bi tirs û piranî jî neteweperest hat avakirin. Di vê avakirinê de şerê ku li Kurdistanê dihat meşandin ji alîyê dewleta Tirkiyê ve wek enstrumaneke siyasî dihat bikaranîn. Bi alîkariya vî şerî, mirov dikare bibeje ku dewletê, neteweperestbuna gelê tirk û nifşê nu qewîntir dikir. Ji alîyên din ve jî her xwestin, gotin an jî xwepêşandan bi şer ve dihat girêdan û tiştekî wek li dijî ‘yekîtîya netewe û dewlet a tirk’ dihat nîşandan û bi vê hincetê jî dihat çilmisandin. Di vê demê de di navbera nifşa nu û dewletê de tekiliyeke ‘bav û zaro’ ku bingeha xwe ji dîrokê digire hat bicîhkirin an jî qewîntir kirin. Ji ber vê yekê jî çalakîyên ‘Parka Gezî’ gelek girîngin û mirov dikare bibeje ku bi van çalakiyan ev têkîlî hinekî şikestin. Vê yekê wek encama yekemîn em dikarin bibêjin. Di vê şikestinê de bêguman tesîra gelek tiştên din wek pêşveçuna teknolojî û çapameniya sosyal û globalîzasyonê  jî hene, lê ev tişt mijareke din e.

Duyemîn, AKP ya ku di hilbijartina dawî de nêviyê raya standiye û xwe di dema ‘hostatî’yê de dibîne, bi têsîra buyerê ku li Rojhilata Navîn pêk hatine û tên, ji roja pêşî ve bi tundî midaxaleya xwepêşandanan kir. Di midaxalayên polisan de 4 kes mirin, bi dehan kes bi bombê gazê û guleyên plastîk çavên xwe wenda kirin, bi sedan kes brindar bun û bi hezaran kes hatin binçavkirin. Hê jî operasyonên binçavkirinê didomin. Serokê AKP û Serokwezîrê Tirkiyê Recep Tayyîp Erdogan, ev midaxaleya ku ji aliyê herkesî ve wek ‘hêza bêhevgirtî’ tê binavkirin, wek ‘destan nivîs’ nîşan da. Polisê ku li ber kamerayê xwepêşanderê bi navê Ethem Sarisülük kuştibu ji aliyê dadgehê ve hat berdan. Ne ji bo tu polisan û ne jî bo serdarên wan lêpirsîn nehat kirin. Bi serde Serokwezir Erdogan got ku ewê raya polisan zêdetir bikin. Ev tevde dide xuyakirin ku hikûmata AKP û Erdogan ber otorîterbûneke tundtir ve gavan davêjin. Yan jî ev buyer ji bo vê yekê wek mahne bikar tînin. Nîşanê vê yekê jî hene. Burokratên AKP ji bo kontrola li ser twitter û facebook zêdetir bikin li ser qanûnên nu xebatan dimeşênin, kesên ku piştgirî dane û didin çalakîya ‘Parka Gezî’ bi aşkere tên tehdît kirin, çapameniya giştî xwe ker kir, ya ku mabu jî ji aliyê dewletê ve dengê wan hat birîn. Ev tev de hewldana hikumeta Tirkiyê ya ber bi otorîterbune ve dide xuyakirin.

Ev her du encam mirov ber bi ya sêyemîn ve dibe. Ev jî nêzîkbuna hikûmeta tirkî bi ‘pevajoyê’ ve ye. Wexta ku çalakiyên ‘Parka Gezî’ destpêkirin, bi piranî ji aliyê AKP’ê ve evna buyereke li dijî ‘pevajoyê’ hat dîtin û wiha jî xwestin bidin xuyakirin. Ji ber vê yekê jî gavên xwe ji bo ‘pevajoyê’ hinekî giran kirin.  Lê belê piştî ‘silav’ên Serokê PKK’ê Abdullah Ocalan ji bo ‘Parka Gezî’ ev yek jî wek mahne ji hole rabu. Buyera li navçeya Lîcê ya Diyarbekirê, ji alîyen xwepêşandarê ‘Parka Gezî’ li Stenbol, Enqera û Eskîşehîr –her çiqasî ne bi hejmareke zêde be jî-hat protesto kirin. Vê yekê destê hikûmeta tirkî hinekî din vala kir. Ji ber hikûmeta tirkî ji serî de dixwaze ku ‘pêvajo’ li gor xwesteka wê bimeşe, di vê demê de jî xwest bi hincêta van çalakiyan gavan giran bike û xwest xwe bi aliyên din bide qebul kirin. Vetoya li ser Ahmet Turk û Sirri Sureyya Onder ji bo çûna girava ‘Îmralî’, gotina mîna ‘di bernameya me de perwerdeya kurdî û daxistina berajê ji bo hilbijartinê tuneye’ di vê çarçovê de dive werin dîtin.

Bêguman ev encam û girêdana wan bi ‘pevajoyê’ re ji bo peşeroja hikûmeta tirkî û Serokwezîr Recep Tayyîp Erdoxan jî girîng in.

Dîroka hişmendîya ku AKP jê derketiye û dîroka Komara Tirkiyê herçiqasî rê bi hikûmeta tirkî nede da pirsgirekên xwe bi awayekî demokratik çareser bike jî, guhertinên dinê û buyerên Rojhilata Navîn zorê li AKP û Serokwezîr Recep Tayyîp Erdoxan dikin ku van pirsgirêkên xwe bi rêyeke demokratîk çareser bikin. Ew jî dizane ku eger ne bi vî awayî be, tiştên li Rojhilata Navin diqewimin ne durî Tirkiyê û hikûmeta AKP’ê jî ne. Ev yek sedema dudiliya AKP û Serokwezîr Recep TayyÎp Erdoxan e û nêzîkbûna hilbijartinan vê dudilîyê zêdetir dike. Rojên pêşîya me wê bide xuyakirin bê ev dudilî bi kîjan alî ve tê tewandin. Niha alîyê otorîterbunê girantir xuya dike!.

Diyarbekir / 08.07.2013

*http://kur.bas-news.net/ArticleDetail.aspx?articleid=4522